بلاک ریوارد چیست؟ پاداش بلاک در شبکه‌های اثبات کار
بلاک ریوارد یا پاداش بلاک، پاداشی است که به استخراج‌کنندگان یا ماینرها در شبکه‌های بلاکچین بر اساس مکانیزم اثبات کار (Proof of Work – PoW) برای یافتن یک بلاک جدید و افزودن آن به زنجیره بلاک داده می‌شود.
شبکه‌های PoW مانند بیت‌کوین از این مکانیزم برای تأیید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید در بلاکچین استفاده می‌کنند.
پاداش بلاک از دو بخش تشکیل شده است:
1. پاداش ثابت: که مقدار مشخصی از ارز دیجیتال است که به تازگی ایجاد شده و به ماینری که موفق به حل معمای ریاضی مورد نیاز برای افزودن بلاک جدید می‌شود، اعطا می‌گردد.
مقدار این پاداش با گذشت زمان و طبق قواعد مشخص شبکه تغییر می‌کند. برای مثال، در شبکه بیت‌کوین هر چهار سال یک بار این مقدار نصف می‌شود که به آن پدیده “هالوینگ” یا “Halving” می‌گویند.
2. کارمزد تراکنش‌ها: علاوه بر پاداش ثابت، ماینرها کارمزد تراکنش‌هایی که در بلاک جدید جای داده شده‌اند را نیز دریافت می‌کنند. این کارمزد معمولاً بر اساس عرضه و تقاضای شبکه برای انجام تراکنش‌ها تعیین می‌شود.
پاداش بلاک یکی از انگیزه‌های اصلی برای ماینرها به منظور ادامه‌ی فعالیت در استخراج و تأمین امنیت شبکه است. همچنین، این پاداش به معرفی ارز دیجیتال جدیدی به گردش مالی کمک می‌کند و در نتیجه تورم مدیریت‌شده‌ای در شبکه ایجاد می‌کند.
بلاک ریوارد در بلاک چین بیت کوین
در بلاکچین بیت‌کوین، “بلاک ریوارد” (Block Reward) به پاداشی گفته می‌شود که به ماینرها برای افزودن یک بلاک جدید به زنجیره بلاک داده می‌شود. این پاداش شامل دو بخش است:
1. پاداش حاصل از تازه‌سازی پول (که گاهی اوقات به عنوان “coinbase” نامیده می‌شود) که در آن تعداد تعیین‌شده‌ای از بیت‌کوین‌های جدید به ماینر اعطا می‌شود.
2. کل کارمزدهای تراکنشی که کاربران شبکه پرداخت می‌کنند تا تراکنش‌هایشان در آن بلاک گنجانده شود.
پاداش بلاک در بیت‌کوین به صورت دوره‌ای کاهش می‌یابد، در یک رویدادی که به آن “بیت‌کوین هالوینگ” (Bitcoin Halving) گفته می‌شود. این رویداد هر 210,000 بلاک یا تقریباً هر چهار سال یکبار رخ می‌دهد. در زمان نوشتن این پاسخ (تا سال 2023)، سه مرحله هالوینگ رخ داده است:
– اولین هالوینگ در سال 2012 رخ داد و پاداش بلاک از 50 بیت‌کوین به 25 بیت‌کوین کاهش یافت.
– دومین هالوینگ در سال 2016 اتفاق افتاد و پاداش بلاک به 12.5 بیت‌کوین رسید.
– سومین هالوینگ در می 2020 اتفاق افتاد که در آن پاداش بلاک به 6.25 بیت‌کوین کاهش یافت.
هر بار که هالوینگ رخ می‌دهد، پاداش‌های بلاک به نصف خود کاهش می‌یابد. این روند ادامه خواهد داشت تا زمانی که تعداد بیت‌کوین‌های جدیدی که در گردش قرار می‌گیرند به سقف تعیین‌شده‌ی 21 میلیون بیت‌کوین برسد. انتظار می‌رود که آخرین بیت‌کوین‌ها تقریباً در سال 2140 استخراج شوند.
بلاک ریوارد شبکه بیت کوین در طول زمان
بلاک ریوارد شبکه بیت کوین طبق پروتکل‌های تعریف شده در کد اصلی بیت کوین، در طول زمان کاهش می‌یابد. این روند، که به آن “Halving” گفته می‌شود، هر 210,000 بلاک یا تقریباً هر چهار سال چکیده می‌شود.
در زیر تاریخچه پاداش بلاک در شبکه بیت کوین از آغاز تا لحظه کنونی (که تا اطلاعات موجود تا سال 2023 است) آورده شده است:
1. 2009 – 2012: در ابتدای راه‌اندازی بیت کوین، پاداش بلاک 50 بیت کوین بود.
2. 2012 – 2016: پس از اولین هالوینگ، که در نوامبر 2012 رخ داد، پاداش بلاک به 25 بیت کوین کاهش یافت.
3. 2016 – 2020: دومین هالوینگ در جولای 2016 اتفاق افتاد و پاداش بلاک به 12.5 بیت کوین کاهش یافت.
4. 2020 – 2024: سومین هالوینگ که در می 2020 رخ داد، پاداش بلاک را به 6.25 بیت کوین رساند.
5. 2024 – آتی: چهارمین هالوینگ انتظار می‌رود در سال 2024 رخ دهد و این پاداش بلاک را به حدود 3.125 بیت کوین کاهش دهد.
این فرآیند کاهش تدریجی بلاک ریوارد ادامه خواهد یافت تا زمانی که کل تعداد بیت کوین‌ها به حداکثر مقدار تعیین شده یعنی 21 میلیون بیت کوین برسد، که انتظار می‌رود در حدود سال 2140 باشد. این مکانیزم هالوینگ به تنظیم عرضه بیت کوین در طول زمان و تأخیر در تورم کمک می‌کند.
پاداش همیشگی با استخرهای استخراج
پاداش‌های همیشگی در استخرهای استخراج (mining pools) به معنای سیستمی از پرداخت‌ها هستند که به صورت دائمی و ثابت به مشارکت‌کنندگان در استخر پرداخت می‌شود، صرف‌نظر از شانس یا موفقیت استخر در پیدا کردن بلاک‌ها.
استخرهای استخراج به ماینرهای فردی اجازه می‌دهند تا منابع محاسباتی خود را ترکیب نمایند و به اشتراک بگذارند تا شانس یافتن بلاک‌ها را افزایش دهند.
وقتی استخر موفق به یافتن یک بلاک می‌شود، پاداش بلاک بر اساس مقدار قدرت پردازشی که هر ماینر به استخر کمک کرده، بین اعضای آن تقسیم می‌شود. علاوه بر این، کارمزدهای تراکنشی که در بلاک‌ها گنجانده شده‌اند نیز بین اعضا تقسیم می‌شوند.
با این حال، برخی از استخرها ممکن است مدل‌های پرداخت متفاوتی داشته باشند که شامل “پاداش‌های همیشگی” است. چنین مدل‌هایی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
Pay-Per-Share (PPS): در این مدل، ماینر برای هر سهم محاسباتی که به استخر ارائه می‌دهد، پرداخت حتمی و تضمین‌شده‌ای دریافت می‌کند، صرف‌نظر از اینکه استخر بلاک پیدا کند یا خیر.
Pay-Per-Last-N-Shares (PPLNS): این مدل به ماینرها بر اساس آخرین سهام‌هایی که محاسبه شده‌اند، پاداش می‌دهد، اما پرداخت‌ها تنها زمانی انجام می‌پذیرند که استخر موفق به یافتن بلاک شود.
Proportional: در این مدل، پرداخت‌ها بر اساس سهمیه‌ای از کل سهام هر ماینر صورت می‌گیرد که در یافتن بلاک توسط استخر شرکت کرده‌اند.
پاداش‌های همیشگی می‌توانند به کاهش ریسک برای ماینرهای فردی کمک کنند زیرا آن‌ها می‌توانند انتظار داشته باشند در درازمدت درآمدی نسبتاً ثابت داشته باشند. با این حال، ماینرها باید توجه داشته باشند که استخرهایی با پرداخت پاداش همیشگی ممکن است هزینه‌های بیشتری را برای تضمین این پرداخت‌ها از آن‌ها کسر کنند.
بلاک ریوارد در ارزهای دیجیتال اثبات سهام
بلاک ریوارد در ارزهای دیجیتالی که از الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake – PoS) برای اعتبارسنجی بلاک‌ها استفاده می‌کنند، متفاوت از شبکه‌های اثبات کار (Proof of Work – PoW) مانند بیت کوین عمل می‌کند.
در الگوریتم اثبات سهام، کاربران یا “استیکرها” تعدادی از توکن‌های خود را به عنوان سهام یا “استیک” در شبکه قفل می‌کنند. به این فرآیند “staking” گفته می‌شود.
شبکه سپس بر اساس مقدار استیک و دیگر فاکتورها مانند مدت زمان استیک، یک اعتبارسنج یا “validator” را برای ایجاد بلاک جدید و افزودن آن به بلاکچین انتخاب می‌کند. اعتبارسنجی که برای تولید یک بلاک انتخاب می‌شود، پاداشی را دریافت می‌کند که به آن “بلاک ریوارد” گفته می‌شود.
بلاک ریوارد در سیستم‌های اثبات سهام معمولا شامل موارد زیر است:
1. کارمزدهای تراکنش: مانند شبکه‌های PoW، استیکرها (یا اعتبارسنج‌ها) کارمزدهای تراکنش‌هایی که در بلاک‌های جدید ثبت می‌شوند را به عنوان بخشی از پاداش دریافت می‌کنند.
2. توکن‌های جدید: در برخی شبکه‌ها، توکن‌های جدیدی به منظور پاداش دادن به استیکرها در هر بلاک ساخته می‌شوند. این توکن‌ها می‌توانند بخشی از مکانیزم تورمی شبکه باشند، که در آن عرضه جدید توکن به گردش اضافه می‌شود.
3. پاداش‌های اضافی: برخی شبکه‌های اثبات سهام ممکن است پاداش‌های اضافی دیگری نیز به اعتبارسنج‌ها یا استیکرها ارائه دهند، مانند پاداش‌های مرتبط با طرح‌های تشویقی خاص یا به مناسبت‌های مختلف.
شیوه پاداش‌دهی در پروژه‌های اثبات سهام با یکدیگر متفاوت است و توسط قوانین هر بلاکچین خاص تعیین می‌شود. برخی شبکه‌های PoS می‌توانند هیچ توکن جدیدی ایجاد نکرده و تنها به کارمزدهای تراکنش‌ها متکی باشند، در حالی که دیگران ممکن است مقداری از توکن‌ها را برای حفظ انگیزه در میان اعتبارسنج‌ها و استیکرها و حمایت از امنیت شبکه ایجاد کنند.
تفاوت بین پاداش و کارمزد در استخراج ارزهای دیجیتال
در استخراج ارزهای دیجیتال، “پاداش بلاک” و “کارمزد تراکنش” دو جزء مختلف هستند که استخراج‌کنندگان (ماینرها) می‌توانند به صورت پاداش دریافت کنند:
1. پاداش بلاک (Block Reward):
این پاداش تعداد مشخصی از ارزهای دیجیتال است که به ماینری داده می‌شود که یک بلاک جدید را حل می‌کند و به بلاکچین اضافه می‌کند. این پاداش به عنوان انگیزه‌ای برای ماینرها عمل می‌کند تا توان محاسباتی‌شان را در اختیار شبکه قرار دهند و به پردازش و تأیید تراکنش‌ها کمک کنند.
مقدار این پاداش بر اساس قوانین مختص به هر بلاکچین تعیین می‌شود و ممکن است در طول زمان کاهش یابد، همانطور که در مورد بیت‌کوین مشاهده می‌کنیم.
2. کارمزد تراکنش (Transaction Fees):
کارمزد تراکنش مبلغی است که کاربران شبکه برای انجام تراکنش‌ها پرداخت می‌کنند. این کارمزدها به ماینری که بلاک شامل آن تراکنش‌ها را استخراج می‌کند، تعلق می‌گیرند.
کارمزدها بر اساس حجم تراکنش، شلوغی شبکه، و سایر فاکتورها تعیین می‌شوند و می‌توانند نوسان داشته باشند. کارمزدها به چگونگی اولویت‌بندی تراکنش‌ها در شبکه کمک کرده و ماینرها را ترغیب می‌کنند که تراکنش‌هایی را که کارمزد بیشتری دارند، زودتر در بلاک‌ها ثبت کنند.
هم پاداش بلاک و هم کارمزدهای تراکنش به استخراج‌کنندگان انگیزه مالی می‌دهند که شبکه را امن نگه دارند و آن را مقیاس‌پذیر و در دسترس بسیاری از کاربران نگه دارند.
با این حال، همچنان که یک شبکه‌ی بلاک چین رشد می‌کند و مکانیزم‌های اجماع خود را توسعه می‌دهد (مانند انتقال از PoW به PoS)، نقش و مقدار پاداش‌های بلاک و کارمزدهای تراکنش می‌تواند تغییر کند.
