مفهوم DePIN و آشنایی با پروژه‌های مهم آن

در عصر دیجیتال امروز، فناوری بلاکچین به‌سرعت در حال تحول و توسعه است و پروژه‌های نوآورانه‌ای به‌طور مداوم در حال شکل‌گیری و گسترش هستند. یکی از ترندهای مهم و در حال ظهور در سال 2024، «شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز» یا DePIN است. این مفهوم تازه و پیشرفته، در تلاش است تا زیرساخت‌های فیزیکی را به‌گونه‌ای بازطراحی کند که از طریق فناوری بلاکچین و سیستم‌های توکنی، به‌صورت غیرمتمرکز و کارآمدتری عمل کنند.

در این مقاله از گریدپدیا، به بررسی تعدادی از پروژه‌های کلیدی و برجسته در حوزه DePIN خواهیم پرداخت و نگاهی به چگونگی عملکرد و تأثیرات آن‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین خواهیم انداخت. با ما همراه باشید تا با این پروژه‌های نوآورانه و نقش آن‌ها در شکل‌دهی به آینده فناوری‌های دیجیتال آشنا شوید.

مفهوم DePIN در دنیای کریپتو چیست؟

پیش از بررسی پروژه‌های مهم DePIN، ضروری است که با مفهوم این اصطلاح آشنا شویم تا با دید روشن‌تری به مطالعه مطالب بعدی بپردازیم. DePIN، مخفف عبارت «Decentralized Physical Infrastructure Networks»، به معنای شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز است و به‌طور خاص به فناوری بلاکچین و توکن‌های مشوقی اشاره دارد که هدف آن تشویق شرکت‌ها و افراد به ایجاد و مدیریت زیرساخت‌های فیزیکی به‌صورت غیرمتمرکز است.

در واقع، DePIN به دنبال استفاده از فناوری بلاکچین برای ساخت و مدیریت زیرساخت‌هایی مانند فضای ذخیره‌سازی هارد دیسک یا دسترسی به وای‌فای به‌صورت غیرمتمرکز است. به این ترتیب، افراد می‌توانند با به اشتراک‌گذاری منابع خود، از جمله هارد دیسک رایانه یا اتصال وای‌فای، پاداش‌هایی به‌صورت توکن دریافت کنند. این مدل به نوعی به ایجاد یک شبکه همتا به همتا (P2P) کمک می‌کند که در آن نیازهای سخت‌افزاری از طریق یک بازار غیرمتمرکز و آزاد برطرف می‌شود.

در دنیای کریپتو، DePIN تنها به خرید و فروش ارز دیجیتال محدود نمی‌شود. با استفاده از پروژه‌های مهم DePIN، کاربران می‌توانند به‌راحتی به زیرساخت‌های فیزیکی مورد نیاز دسترسی پیدا کنند و از طریق سیستم‌های غیرمتمرکز و توکنی به دریافت پاداش بپردازند. تحلیل‌گران دنیای کریپتو پیش‌بینی می‌کنند که در دوران بعدی بازار رمزارزها، یعنی در بولران (Bull Run) آینده، شاهد رشد قابل توجهی در ارزش ارزهای دیجیتال مرتبط با DePIN خواهیم بود.

ویژگی‌های پروژه‌های مهم از ترند DePIN

زیرساخت‌های فیزیکی سنتی به طور معمول در انحصار شرکت‌های بزرگ و قدرتمند مانند AWS قرار دارند که هزینه‌های بالایی برای ارائه خدمات خود دریافت می‌کنند. این مدل سنتی، به دلیل تمرکز منابع و وابستگی به تعداد اندکی از ارائه‌دهندگان، مشکلاتی از جمله هزینه‌های زیاد و ریسک‌های امنیتی را به همراه دارد. در مقابل، پروژه‌های DePIN به‌عنوان یک تحول جدید، از فناوری بلاکچین و سیستم‌های توکنی بهره می‌برند تا به‌طور غیرمتمرکز به مدیریت و استقرار زیرساخت‌های فیزیکی بپردازند. این پروژه‌ها با ایجاد سیستم‌های توکنی و پاداش‌دهی، به کاهش هزینه‌ها و تسهیل استفاده از منابع کمک می‌کنند.

یکی از ویژگی‌های برجسته پروژه‌های DePIN، استفاده از فناوری بلاکچین برای مدیریت آن‌چین و مقیاس‌پذیری بالا است که امکان بهره‌برداری بهینه از منابع را فراهم می‌آورد. این در حالی است که زیرساخت‌های فیزیکی متمرکز نیازمند سرمایه‌گذاری هنگفتی هستند و به دلیل وابستگی به تعداد محدودی از ارائه‌دهندگان، امنیت شبکه به شدت به آن‌ها وابسته است. پروژه‌های DePIN با ارائه یک اکوسیستم حیاتی و بدون مجوز، امنیت بالاتری را به ارمغان می‌آورند و از مشکلات ناشی از تمرکز منابع جلوگیری می‌کنند.

در زمینه بازاریابی و حاشیه سود، پروژه‌های DePIN به دلیل مدل‌های توکنی و پاداش‌دهی، عملکرد بهتری نسبت به زیرساخت‌های متمرکز دارند. این پروژه‌ها با ارائه پاداش‌های توکنی به مشارکت‌کنندگان، انگیزه بیشتری برای مشارکت و استقرار زیرساخت‌ها ایجاد می‌کنند و از مشکلات مرتبط با ناکارآمدی فرایندهای بازاریابی و کاهش سود جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، فرهنگ نوآوری در پروژه‌های DePIN به دلیل شفافیت بیشتر و کاهش ریسک‌های مربوط به نهادهای متمرکز، تقویت می‌شود.

در مجموع، پروژه‌های DePIN نمایانگر یک تحول قابل توجه در مدیریت و استفاده از زیرساخت‌های فیزیکی هستند. این پروژه‌ها با ارائه مدل‌های نوآورانه و مقرون به صرفه، می‌توانند به‌عنوان یک راهکار جدید و مؤثر در دنیای کریپتو معرفی شوند.

پروژه‌های مهم DePIN در چه حوزه‌هایی فعالیت دارند؟

پروژه‌های مهم از ترند DePIN در حال حاضر در حوزه‌های مختلف و متنوعی فعالیت می‌کنند. این پروژه‌ها را می‌توان به شش دسته اصلی تقسیم کرد که هر یک به بخش خاصی از زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز اختصاص دارند. این دسته‌بندی شامل خدمات بی‌سیم، هوش مصنوعی، پردازش، سنسورها، و انرژی می‌شود. در ادامه، به بررسی تفصیلی هر یک از این حوزه‌ها خواهیم پرداخت:

پردازش: یکی از قدیمی‌ترین و موفق‌ترین مدل‌های کسب‌وکار DePIN مربوط به بازار پردازش داده‌ها است. پروژه‌های فعال در این حوزه به سه بخش اصلی تقسیم می‌شوند: ذخیره‌سازی دائمی داده‌ها به‌صورت رمزنگاری شده و غیرمتمرکز، تأمین منابع پردازشی بدون نیاز به هزینه‌های گزاف، و بازیابی داده‌ها با کمک نودهای غیرمتمرکز که مسیریابی و توزیع داده را سریع‌تر و ارزان‌تر انجام می‌دهند. پروژه‌هایی مانند فایل‌کوین (Filecoin)، اکاش (Akash)، گولم (Golem)، و فلاکس (Flux) ترکیبی از این سه بخش را ارائه می‌دهند و در این بازار فعالیت می‌کنند.

شبکه‌های بی‌سیم: بخش دیگری از پروژه‌های مهم DePIN بر روی سرویس‌های وایرلس غیرمتمرکز (DeWi) تمرکز دارند. زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز در این حوزه به سه بخش اینترنت موبایلی، اینترنت ثابت و وای‌فای تقسیم می‌شوند. هرچند که از نظر ارزش دلاری، بازار اینترنت موبایل پیشتاز است، اما به لحاظ حجم دیتای مصرفی و تعداد کاربران، اینترنت ثابت و وای‌فای مزیت‌های قابل توجهی دارند.

بازار خدمات: پروژه‌های DePIN همچنین در حوزه بازار خدمات فعال هستند و از فناوری بلاکچین برای ارائه سرویس‌های متنوع استفاده می‌کنند. خدمات امنیتی آن‌چین یکی از این سرویس‌ها است، که در آن افرادی که در نظارت و هدایت تست‌ها، کشف باگ‌ها و موارد مشابه مشارکت دارند، پاداش دریافت می‌کنند. پروتکل‌های HAPI و AEGIS و پروژه Otacon نمونه‌هایی از پروژه‌های این حوزه هستند.

به‌طور خلاصه، پروژه‌های DePIN به یکی از ترندهای برجسته سال 2024 تبدیل شده‌اند و با همکاری با سایر بخش‌های ترند بازار، مانند میم‌کوین‌ها، دانش صفر (ZK)، و بازی‌های آن‌چین، نقش پررنگ‌تری در زندگی روزمره ما خواهند داشت. این پروژه‌ها به‌طور مداوم در حال تکامل هستند و می‌توانند به بهبود و گسترش زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز کمک کنند.

آشنایی با پروژه‌های مهم از ترند DePIN

با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد DePIN، اکنون زمان آن فرا رسیده که به معرفی برخی از پروژه‌های کلیدی این ترند بپردازیم. این پروژه‌ها در زمینه‌های مختلف زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند و هر یک به نحوی به گسترش و بهبود شبکه‌های غیرمتمرکز کمک می‌نمایند.

فایل کوین (Filecoin)

فایل کوین به عنوان یکی از پیشگامان در زمینه ذخیره‌سازی داده‌ها، بر اساس پروتکل ذخیره‌سازی فایل بین سیاره‌ای (IPFS) عمل می‌کند. هدف اصلی این پروژه بهره‌برداری از فضای ذخیره‌سازی بدون استفاده در سطح جهانی است. فایل کوین با ایجاد بازاری غیرمتمرکز به کاربران این امکان را می‌دهد تا داده‌های خود را به‌طور ایمن و با هزینه‌های حداقلی ذخیره کنند.

بر خلاف سرویس‌های متمرکز مانند گوگل کلاود و دراپ باکس که در سرورهای خصوصی خود داده‌ها را ذخیره کرده و به آنها دسترسی دارند، فایل کوین به صورت توزیع‌شده داده‌ها را در سراسر وب نگهداری می‌کند. توکن FIL در این شبکه نقش کلیدی را ایفا می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد که هزینه‌های ذخیره‌سازی را پرداخت کنند و نودها نیز در ازای ارائه خدمات توکن FIL دریافت نمایند. با ارزش بازار 4.2 میلیارد دلار، فایل کوین یکی از مهم‌ترین پروژه‌های DePIN و در میان 30 پروژه برتر کل صنعت کریپتو قرار دارد.

شبکه رندر (Render Network)

شبکه رندر به عنوان یک راه‌حل پیشرفته برای رندرینگ مبتنی بر GPU غیرمتمرکز، انقلابی در فرآیندهای دیجیتالی به وجود آورده است. این شبکه به اپراتورهای نودهای GPU بیکار این امکان را می‌دهد که توان محاسباتی خود را به هنرمندان و استودیوهایی که نیاز به قدرت محاسباتی برای برنامه‌های کاربردی رندر سه‌بعدی دارند، ارائه دهند. با بهره‌گیری از شبکه P2P غیرمتمرکز، رندر به سطوح بالایی از سرعت، مقیاس‌پذیری و کارآیی اقتصادی دست یافته است و بستر مناسبی برای توسعه‌دهندگان و هنرمندان جهت ساخت دارایی‌های مجازی، مدیریت حقوق دیجیتال و هوش مصنوعی فراهم می‌آورد.

شبکه آکاش (Akash Network)

شبکه آکاش به عنوان یک پلتفرم رایانش ابری غیرمتمرکز و منبع باز شناخته می‌شود. این شبکه با ارائه بازار Akash Marketplace، امکان اتصال صاحبان سرورها با منابع اضافی به کاربرانی که به منابع برای میزبانی برنامه‌های خود نیاز دارند، فراهم می‌آورد. بر روی بلاکچین مبتنی بر Tendermint و طراحی شده با Cosmos SDK، شبکه آکاش برای اجماع از الگوریتم اثبات سهام واگذار شده (DPoS) استفاده می‌کند و مسئولیت تأمین امنیت شبکه بر عهده گروهی از ولیدیتورهای فعال است. توکن بومی این شبکه، AKT، برای اجرای نودهای ولیدیتور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پروژه انکر (ANKR)

انکر به عنوان یک پلتفرم محاسبات ابری ساخته شده بر روی شبکه بلاکچینی اتریوم، به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا به منابع محاسباتی شبکه اتریوم دسترسی پیدا کرده و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) خود را اجرا کنند. از سال 2017، انکر به جمع‌آوری و استفاده از قدرت سرورها در سراسر جهان پرداخته و خدمات مهمی را برای اجرای نودهای بلاکچین و ارائه سرویس‌های RPC فراهم نموده است. ارتباط این پروژه با DePIN در فراهم نمودن زیرساخت‌های محاسباتی لازم برای اجرای پروژه‌های غیرمتمرکز است.

شبکه تتا (Theta Network)

شبکه تتا یک شبکه پخش ویدئوی غیرمتمرکز است که از فناوری بلاکچین بهره می‌برد. این شبکه به کاربران این امکان را می‌دهد که با تماشای محتوای ویدئویی و به اشتراک‌گذاری پهنای باند اینترنت و منابع محاسباتی خود به‌صورت P2P، پاداش رمزارزی دریافت کنند. حمایت‌های گسترده‌ای از این شبکه صورت گرفته است که شامل سرمایه‌گذاران نهادی نظیر DHVC و Node Capital و افراد مشهور مانند جاستین کان (بنیان‌گذار توویچ) و استیو چن (بنیان‌گذار یوتیوب) می‌شود.

این پروژه‌ها نمایانگر تنوع و گستردگی فعالیت‌های DePIN هستند و به‌شکل قابل توجهی به توسعه و بهبود زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز کمک می‌کنند.

جمع‌بندی

همان‌طور که در مطالب پیشین مشاهده کردید، پروژه‌های برجسته از ترند DePIN توانایی ویژه‌ای در اتصال دنیای رمزارزها با محیط‌های واقعی دارند و شبکه‌هایی بر پایه زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز را به وجود می‌آورند. این مفهوم نوآورانه که با هدف کاهش هزینه‌های ذخیره‌سازی و بهبود امنیت و حریم خصوصی طراحی شده است، در سال 2024 به شدت مورد توجه قرار گرفته است. به نظر می‌رسد که این ترند، پتانسیل بالایی برای شکل‌دهی به آینده‌ای روشن و امیدوارکننده دارد و می‌تواند به تحولات قابل‌توجهی در عرصه فناوری و بلاکچین منجر شود.

ترند DePIN، که به معنای «شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز» است، در سال 2024 به یکی از موضوعات کلیدی و مورد توجه در دنیای ارزهای دیجیتال تبدیل شده است. این پروژه‌ها با استفاده از فناوری بلاکچین و توکن‌های دیجیتال، تلاش دارند تا زیرساخت‌های فیزیکی مانند فضای ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها را به‌صورت غیرمتمرکز و کارآمدتر فراهم کنند. به‌ویژه، این رویکرد می‌تواند به کاهش هزینه‌ها، افزایش امنیت و حریم خصوصی، و بهبود مقیاس‌پذیری خدمات کمک کند.

پروژه‌های مهم DePIN، از جمله فایل کوین، شبکه رندر، شبکه آکاش، انکر، و شبکه تتا، هرکدام به‌طور خاص در زمینه‌های مختلفی مانند ذخیره‌سازی داده، پردازش محاسباتی، و پخش ویدئو فعالیت می‌کنند. این پروژه‌ها با استفاده از مدل‌های غیرمتمرکز، سعی در ایجاد زیرساخت‌هایی دارند که به‌جای تکیه بر نهادهای متمرکز و پرهزینه، از منابع توزیع‌شده و مشارکت‌کنندگان مستقل بهره‌برند.

با توجه به مزایای چشمگیر این پروژه‌ها در کاهش هزینه‌ها و بهبود عملکرد، به نظر می‌رسد که DePIN در سال 2024 و آینده نزدیک، نقش مهمی در تحول زیرساخت‌های دیجیتال و دنیای ارزهای دیجیتال ایفا کند. این ترند نه‌تنها فرصتی برای توسعه فناوری‌های جدید فراهم می‌آورد، بلکه می‌تواند به تغییرات گسترده‌ای در نحوه مدیریت و استفاده از زیرساخت‌های فیزیکی منجر شود.